Re-integratie na ziekte: hoe ga je weer aan de slag?
Vroeger ging iedereen die enigszins langdurig ziek was in de WAO. Zowel voor werknemers als werkgevers was dit aantrekkelijk: werknemers behielden 80% van hun laatste loon en werkgevers kwamen makkelijk van mensen af in een tijd dat ontslag nog veel lastiger was dan nu.
Sinds de invoering van de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) in 2004 is dat anders. Tegenwoordig ligt de nadruk veel meer op mensen aan het werk houden of weer aan het werk te helpen na ziekte.
In de praktijk valt dat nog wel eens tegen. Veel mensen die langdurig ziek geweest zijn houden daar langdurige beperkingen aan over. Terugkeer in het oude werk is soms niet mogelijk. Bij de zoektocht naar nieuw werk vormen beperkingen een belemmering. Daarnaast is de regelgeving rondom ziekte en re-integratie complex. De ex-patiënt krijgt te maken met tal van instanties en regels.
Toch zijn er wel dingen die je kunt doen als je weer aan de slag wilt na een periode van langdurige ziekte. Hieronder volgen een paar tips.
Wie ben je, wat wil je, wat kan je?
Deze drie vragen vormen het uitgangspunt van de meeste loopbaanadvies- en outplacementtrajecten. Ze gelden ook voor re-integratiekandidaten, met de nadruk op: wat kan je? Zowel overschatting als onderschatting van je capaciteiten ligt op de loer. Hoe begrijpelijk ook, ziekte is vaak ook een deuk in je zelfbeeld, je bent niet meer de oude. Je kunt niet meer hetzelfde als vroeger. Streef daar ook niet naar en zoek dat ook niet. Neem genoegen met minder, ook als dat betekent minder salaris. Tegelijk moet je waken voor het tegenovergestelde. Dat je ziek bent geweest betekent niet dat je nu niks meer kunt. Soms ontdek je zelfs sterke kanten van jezelf die eerder onderbelicht bleven!
Vraag begrip
Bij het uitoefenen van je (nieuwe) werk is het begrijpelijk dat je graag meedoet met je omgeving. Maar heb je nog wel dezelfde productiviteit als anderen? Kun je nog wel in hetzelfde tempo werken als vroeger? Het tegenovergestelde komt ook hier weer voor: zelfmedelijden. Beter is om op een eerlijk manier bij je omgeving te vragen om begrip voor je beperkingen, zonder dat je zielig gaat doen of de hele dag blijft klagen.
Daar hoort bij dat je duidelijk je grenzen aangeeft. Verwacht niet dat je omgeving dat altijd begrijpt, maar het is wel belangrijk dat je dit blijft doen. Leer je omgeving wat ze van je kunnen verwachten en wat niet. Wees geduldig en begripvol als dit niet direct aanslaat. Het is voor gezonde mensen niet altijd makkelijk te begrijpen hoe het is om te leven met pijn of beperkingen.
Maak een plan en verdiep je in de regels
Al vroeg in je ziekteperiode maak je kennis met het verschijnsel ‘Plan van aanpak’. Je werkgever moet dit opstellen om duidelijk te maken wat hij doet aan re-integratie. De zieke werknemer moet daar zelf ook aan meewerken. Maar ook als je op zoek bent naar een andere baan of er één hebt gevonden, is het verstandig om planmatig bezig te blijven. Wat zijn je doelstellingen? Hoe heb je dat georganiseerd? Wat is je eigen rol en taak daarin en wat is de rol van je werkgever, de arbo-arts en het re-integratiebureau?
Kennis is macht, geldt ook hier. De regelgeving rondom ziekte en re-integratie is ingewikkeld, maar het loont de moeite om je erin te verdiepen. Het UWV heeft folders over ziekte en re-integratie en op internet vind je veel nuttige informatie. Let wel even op de datum, de regelgeving verandert nog wel eens.
Verlies de moed niet
Voor mensen met een lichamelijke beperking en mensen die langdurig ziek zijn geweest is het vaak lastig om een (andere) baan te vinden. Het afscheid van je oude werkgever betekent niet alleen een afscheid van je baan en collega’s, het is een afscheid van je vroegere leven. Maar soms is onvermijdelijk om je te gaan oriënteren op andere mogelijkheden. Maar wat vertel je een eventuele nieuwe werkgever? Hoe groot is de kans dat de ziekte terugkeert? Ondanks deze dilemma’s is het belangrijk dat je de moed niet verliest. Want dat heb je wel geleerd van je ziekteperiode: moed verloren, al verloren.